Uw pand is gekraakt. Wat nu? Hoe krijgt u de krakers eruit?

Remko van den Wildenberg 1 september 2014 3 minuten Civiel vastgoed

Als eigenaar van een leegstaand pand ziet u liever niet dat krakers uw pand als hun huisvesting gaan gebruiken. Zelfs niet als dit pand leeg staat. Wat nu als dit toch gebeurt? Zijn er mogelijkheden om de krakers te verwijderen? Het antwoord op die laatste vraag is: Ja. Er bestaat een mogelijkheid om krakers strafrechtelijk te ontruimen.

Kraken is strafbaar

De mogelijkheid om krakers strafrechtelijk te ontruimen bestaat al sinds 1 oktober 2010. Het is ingevoerd met de wijziging van de Leegstandwet. Met die wijziging is kraken strafbaar gesteld (artikel 138a Wetboek van Strafrecht). Voor die datum was kraken niet strafbaar. Toen was ontruiming alleen mogelijk via een vordering tot ontruiming bij de civiele rechter.

Bij overtreding van artikel 138a Wetboek van Strafrecht heeft iedere opsporingsambtenaar de mogelijkheid om over te gaan tot strafrechtelijke ontruiming. Dit is geregeld in artikel 551a Wetboek van Strafvordering. Daarvoor is wel een machtiging van de (hulp)officier van justitie vereist. Let op. Zonder deze machtiging mag een opsporingsambtenaar een woning niet zonder toestemming van de bewoner(s) betreden.

Rechten en plichten

Recht van de kraker(s). Strafrechtelijk ontruimen vereist zorgvuldig handelen. Dat klinkt logisch, maar wat betekent dat? Het houdt in, dat de krakers de gelegenheid moeten krijgen om de woning of het gebouw vrijwillig te verlaten. Ook moeten zij de gelegenheid krijgen om tegen de voorgenomen ontruiming een kort geding aan te spannen.

Verplichtingen artikel 551a Wetboek van Strafvordering. Strafrechtelijke ontruimingen dienen door of namens het Openbaar Ministerie vooraf en schriftelijk aan de bewoners van het kraakpand te worden aangekondigd. De ontruiming vindt vervolgens binnen acht weken na deze aankondiging plaats. Let op. De ontruiming vindt nooit plaats binnen de eerste zeven dagen van deze termijn. De krakers moeten immers wel een serieuze mogelijkheid hebben om tegen de voorgenomen ontruiming een kort geding aan te spannen.

Acute ontruiming? Indien sprake is van één of meerdere bijzondere omstandigheden, kan het illegaal bewoonde pand toch onmiddellijk/acuut worden ontruimd. De beslissing van de voorzieningenrechter in het kort geding hoeft dan niet te worden afgewacht. Dit is een uitzondering op de in de hoofdregel opgenomen wachttermijn.

We noemen een aantal voorbeelden van omstandigheden die acute ontruiming mogelijk maken:
1. de krakers worden verdacht van huisvredebreuk, waarbij het huisrecht van een ander wordt geschonden;
2. de krakers worden verdacht van andere strafbare feiten ten gevolge waarvan de rechthebbende van het pand ernstig wordt getroffen;
3. door de illegale bewoning ontstaat een gevaarlijke situatie voor de krakers zelf, voor hun omgeving of voor bij de ontruiming betrokken personen of blijft deze gevaarlijke situatie in stand;
4. er is sprake van (ernstige vrees voor) verstoring van de openbare orde en veiligheid.

Conclusie

Samenvattend volgt de weg naar strafrechtelijke ontruiming de volgende stappen:
1. Als eigenaar van een illegaal bewoond pand doet u aangifte van kraak bij de politie.
2. Indien sprake is van kraak, vindt er door of namens het Openbaar Ministerie een schriftelijke aankondiging van ontruiming plaats. Deze aankondiging wordt verstuurd naar de bewoners van het kraakpand.
3. De krakers hebben zeven dagen de tijd om de aangekondigde ontruiming te laten toetsen door een rechter in een kort geding of om het gekraakte pand vrijwillig te verlaten.
4. Ondernemen de krakers geen actie en blijven ze zitten, dan zal de ontruiming binnen acht weken na de schriftelijke aankondiging plaats vinden.

Tip. Vergeet niet zelf te onderzoeken of in uw situatie sprake is van één of meerdere bijzondere omstandigheden! Mocht daarvan sprake zijn, dan is namelijk acute/onmiddellijke ontruiming mogelijk.