Wet Ketenaansprakelijkheid en de Wet Aanpak Schijnconstructies

Remko van den Wildenberg 24 augustus 2015 4 minuten Civiel vastgoed

Wat regelt de Wet ketenaansprakelijkheid?

In de bouw wordt vaak gewerkt met een keten van aannemers, maar hoe zit het dan met bijvoorbeeld de verplichting om loonheffing te betalen? Moet u die als hoofdaannemer betalen? Of moet iedereen dat voor zijn/haar deel zelf regelen? De Wet Ketenaansprakelijkheid (hierna: “WKA”) is een wet die ervoor zorgt, dat altijd iemand in die keten van aannemers verantwoordelijk kan worden gesteld voor het niet betalen van loonheffingen. Wanneer een onderaannemer geen loonheffing afdraagt, kan de hoofdaannemer hiervoor verantwoordelijk worden gesteld.

Ook in een keten van aannemers, is elke aannemer verantwoordelijk voor alle onderliggende ketenen. De ketenaansprakelijkheidsregeling maakt de aannemer van een werk dus aansprakelijk voor de loonheffingen die zijn onderaannemer in verband met een werk moet afdragen. Met deze regeling wordt misbruik door aannemers en onderaannemers bij de afdracht van loonheffingen bij de uitbesteding van werk voorkomen. Let op. Onder deze loonheffingen vallen volgens de WKA: loonbelasting, premies volksverzekering en premies werknemersverzekering.

Wat verandert er met de invoering van de wet Aanpak Schijnconstructies?

Op 1 juli 2015 is de Wet Aanpak Schijnconstructies in werking getreden. Met deze wet worden strengere eisen gesteld met betrekking tot aansprakelijkheid en wordt de ketenaansprakelijkheid vergroot. Met deze wet:
– worden de eisen die aan een loonstrook worden gesteld verduidelijkt. Zo is de werkgever verplicht de onkostenvergoedingen te specificeren.
– worden het wettelijk minimumloon en de uitbetaling daarvan verankerd in de wet.

Deze zaken worden gerealiseerd door specifieke regels in de Wet Aanpak Schijnconstructies:

• Zo is het vanaf 1 januari 2016 verplicht voor werkgevers om het wettelijk minimumloon giraal uit te betalen. Verder is het in principe niet meer toegestaan om het minimumloon te verrekenen of in te houden. Ook worden de inspectiegegevens openbaar gemaakt.
• Belangrijk is daarnaast de invoering van ketenaansprakelijkheid voor het aan de werknemer verschuldigde loon.
• Verder worden de cao-naleving en cao-handhaving verbeterd.
• Als laatste wordt de handhaafbaarheid van de Wet arbeid vreemdelingen (Wav) verbeterd door expliciet in de wet op te nemen dat de werkgever moet meewerken aan de vaststelling van de identiteit van de werknemer.

De Wet Aanpak Schijnconstructies is dus duidelijk een verscherping van de WKA. Ook als het gaat om betaling van het verschuldigde loon kan voortaan worden aangeklopt bij één van de andere schakels in de keten.

Voorkomen van aansprakelijkheid

Als bedrijf wil je het risico op aansprakelijkheid natuurlijk zoveel mogelijk beperken. Dit kun je doen door het voeren van een goede WKA-check. Deze check verkleint het risico, maar kan dit risico nooit helemaal voor 100 % wegnemen. Er is namelijk wettelijk gezien geen mogelijkheid om 100 % zekerheid te krijgen dat je niet aansprakelijk wordt gesteld. Hoe kunt u toch het risico op aansprakelijkheid zoveel mogelijk verkleinen? We noemen een paar tips:

• U kunt een deel van de factuursom naar een G-rekening van de aannemer of rechtstreeks naar de belastingdienst overmaken. Een G-rekening is een geblokkeerde rekening. De aannemer stort op deze G-rekening dan het bedrag wat overeenkomt met de loonheffingen die de onderaannemer in verband met een werk moet afdragen.
• Ook kunt u een urenadministratie bijhouden met daarbij de uren per dag per medewerker.
• Verder is het goed om regelmatig een verklaring van goed gedrag op te vragen bij de belastingdienst.
• Verder is het nodig om kopieën van loonaangiften van de onderaannemer op te vragen. Ook kopieën van bankafschriften van de loonbetaling van de onderaannemer kunnen worden opgevraagd.
• Daarnaast kunt u contractueel vastleggen dat er geen gebruik wordt gemaakt van personeel van derden door de onderaannemer. Verder kunt u overeenkomen dat u zich zult houden aan de WKA. Dit wordt vaak vastgelegd in de algemene bepalingen. In de overeenkomst van opdracht of aanneming van werk wordt dan opgenomen dat de arbeidsvoorwaarden worden nageleefd.
• Als laatste moet u bij het gebruik van ZZP’ers vragen om hun VAR-verklaringen. Deze worden jaarlijks door de belastingdienst ter beschikking gesteld.

Gevolg van de verscherping van de WKA

Wanneer een werknemer de aannemer (zijn werkgever dus) aansprakelijk stelt voor onderbetaling, dan kan de aannemer zich beroepen op niet-verwijtbaarheid. De aannemer moet dan wel kunnen bewijzen dat hem inderdaad niets te verwijten valt. Dan is het van belang dat hij die hierboven genoemde maatregelen heeft toegepast. Op de juiste manier toegepast verkleinen die maatregelen namelijk de kans dat hij aansprakelijk gesteld kan worden. Het gaat daarbij om de genomen maatregelen bij de opdrachtverlening en de genomen maatregelen toen de misstanden werden geconstateerd.

Wanneer blijkt dat een aannemer, na aansprakelijkstelling, niet voldoende vergoedt, dan kan de werknemer onder voorwaarden hogere schakels in de keten aanspreken. Dit laatste is dus duidelijk het gevolg van de verscherping van de WKA. Ook als het gaat om loon kan nu worden aangeklopt bij hogere schakels in de keten. Of dit in de praktijk overigens vaak gaat voorkomen, is de vraag. Dat moet de praktijk nog uitwijzen. De mogelijkheid is er in ieder geval wel.

Conclusie

Door de verscherping van de WKA is de aansprakelijkheid voor aannemers vergroot. Hierdoor is het van belang daartegen maatregelen te nemen. Wanneer u zich bevindt in een keten van aannemers, zorg er dan voor dat u de juiste maatregelen neemt om de eventuele aansprakelijkheid zoveel mogelijk te verkleinen. Doe de WKA-check en leg contractueel vast wat ieders verplichtingen in de keten zijn.